محمد علی سلطانی

سرویس فرهنگی، هنری: آیین رونمایی از کتاب «صد پرتره کرد» اثر هنرمند عکاس کُرد لقمان رحیمی با حضور نخبگان، فرهیختگان و هنرمندان کُرد و جمعی از کُرد‌زبانان مقیم مرکز در سالن همایش‌های مجتمع آموزش نیکوکاری رعد در تهران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ما، در ابتدای مراسم جمال‌الدین طاها مدیرعامل جامعه کردهای مقیم مرکز بیان داشت: جامعه کردهای مرکز با سابقه ۲۰ سال فعالیت در زمینه فرهنگی یکی از وظایف ذاتی خود را شناسایی نخبگان جامعه می‌دانند. در طول این ۲۰ سال مراسم زیادی را برای جامعه کردستان برگزار کرده است. ازجمله مراسم برای قطب‌الدین صادقی، محمد‌صالح ابراهیمی، توکلی و دیگران، رونمایی از بسیاری از کتب جهت معرفی مؤلفان آنها.

با توجه به تعداد افراد و نخبگان بسیار زیاد کُرد، در حد توان خود عمل کرده‌ایم.

وظیفه دیگر ما زمینه‌سازی نظارت نخبگان بر جامعه است.

شرایط نخبگان در جامعه بسیار محدود است. فضای مناسب باید ایجاد شود تا نخبگان مشکلات جامعه را حل کنند اما نکته دوم این است که امروز تغییر ساختاری مدیریت بسیار محدود است و شاهد تکرار جامعۀ مدیران هستیم .

وی در پایان گفت: من امیدوارم سازمان‌های مردم‌نهاد در ادارۀ امور کشور بیشتر مؤثر باشند و ما نیز بیشتر در خدمت هنرمندان کُرد باشیم.

قطب‌الدین صادقی بازیگر و هنرمند باسابقه بیان داشت: هنر عکاسی یک هنر بسیار بزرگی است اول یک هنر نبود و جنبۀ تکنیکی داشت بعد جنبۀ خبری پیدا کرد، اما بعدها اثرات بسیاری گذاشت و عکاسی در پیدایش سبک رئالیسم نقش اساسی داشت. همین عکاسی بعداً تبدیل به هنر سینما شد.

عکاسی روزنامه‌نگاری را نیز متحول کرد و بر دیگر مدیوم‌‌های فرهنگی تأثیر گذاشت و در روشن‌کردن گزارش و رویدادها مؤثر بود. در اثبات هویت فرهنگها نقش بسزایی داشته است و اثر آقای رحیمی در همین مسیر بوده است.

بنابراین با این گسترۀ وسعت هنر عکاسی، عکاسی هنر بسیار شاخصی است.

این هنرمند سپس خاطرنشان کرد: در کردستان ما خیلی دیر فهمیدیم که از هنر عکاسی برای ثبت فرهنگ و اشخاص فرهنگی استفاده کنیم. در کردستان چند عکاس برجسته داریم که از هنر عکاسی بعنوان یک مدیوم فرهنگی استفاده می‌‌کنند مثل خالد سعیدی، جمشید فرج‌وند فردا؛ جعفر نورمحمدی و لقمان رحیمی که در بوکان با یک شور و تلاش قابل تقدیر بر اساس توانایی‌های خود به این هنر می‌پردازند.

وی در ادامه اظهارداشت: لقمان رحیمی دو کار مهم انجام داده است یکی با دقت تکنیکی که به خرج داده است که با یک وسواسی همراه بوده است و دوم شناختی که از انسانها دارد. تردید ندارم مدت زیادی را حول و حوش این افراد جستجو و تحقیق کرده و درآوردن روانشناسی اشخاص که بسیار اهمیت دارد و زنده‌کردن روح این افراد است.

ویژگی دیگر کار ایشان این است که هر ملتی نتواند رویدادهای خود را روایت کند، دیگران روایتی خواهند کرد که مربوط به ما نیست و نگاه خودشان است. بنابراین ما باید خودمان از خودمان روایت کنیم و از داشته‌هایمان از طریق هنرهای مختلف، فرهنگ خودمان را مطرح کنیم.

اگر دیگران رویدادهای ما را روایت کنند به تدریج خود ما آنها را باور می‌کنیم و این آفت بزرگی است به دلیل آنکه این روایت، روایت نادرستی است. هر وحدتی که دنبالش باشیم در کثرت است.

وی در پایان گفت: همت لقمان رحیمی قابل تقدیر است و احترام او ارزنده است و امیدوارم این حرکت توسط دیگران نیز ادامه یابد. سخنران بعدی محمدعلی سلطانی بود و بیان داشت: هنر عکاسی شجره‌های زیادی را به روی ما می‌گشاید، هنر عکاسی غیر از هنر؛ فلسفه ممارست، ادبیات است، فرهنگ است. به درستی لقمان رحیمی در کتاب خود مانند یک روانشناس، جامعه‌شناس و ادیب توانسته است چهره‌ها و پرتره‌‌های برجستۀ کردستان را ارائه کند.

با نگاه به پیشینۀ عکاسی ایران می‌بینیم فاصلۀ عکاسی ایران با اروپا، ۳ سال بوده است و در دورۀ ناصری قاجاریه و به دستور ناصرالدین‌شاه در دارالفنون تدریس عکاسی آغاز شد. آلبوم عکس اردشیر میرزا در موزه متروپولتین است.

وی سپس گفت: آنچه سرآغاز عکاسی در کردستان است عکاسی علی‌خان والی است و متاسفانه درگیری‌های خاندانها در کردستان مانع رشد کارهای فرهنگی بوده است. و بعد از آن در حوزه عکاسی مدیون برادران کلیمی و مسیحی هستیم که به دور از مباحث عقیدتی به هنر عکاسی پرداختند.

وی سپس افزود:‌ همین کتاب لقمان رحیمی سند مقتضی است بر تنش فرهنگ کردها در عرصۀ هنری و فرهنگی کشور. چرا میلیاردرهای کُرد به فرهنگی‌های کُرد یاری نمی‌رسانند و رحیمی با توانایی شخصی و هزینه شخصی خود این اثر را آفریده است.

در ادامه مراسم اسد اردلان بیان داشت:‌ لقمان رحیمی صد چهرۀ کُرد را با عکاسی خود جاودانه کرده است و این کار بزرگی است. عکاسی دو جنبۀ علمی و صنعتی مهم دارد و البته جنبه‌های بسیار دیگر هم دارد.

دغدغۀ عکاسی و هنر برمی‌گردد به گرایش انسان به تاریخ، فلاسفه کهن مباحث خود را به تاریخ ارجاع می‌دادند و امروزه عکس در خدمت تاریخ‌نگاری است.

امیدوارم محفلتان همیشه محفل نیکوکاری باشد. و محفل بزرگداشت هنرمندان و فرهیختگان.

آخرین سخنران لقمان رحیمی خالق کتاب صد پرترۀ کُرد دربارۀ نحوۀ به انجام‌رساندن این اثر بیان داشت: به شهرهای مختلف رفتم خلاصه کفش آهنی به پا کرده و محضر بزرگان بسیاری را درک کردم و بیشتر بزرگان در تهران بودند و زحمت سفر به تهران را بارها بر خود هموار ساختم از شهرام ناظری، صدیق تعریف، محمدعلی سلطانی، تا کامکارها و دیگران که باید با آن‌ها حرف می‌زدم و هماهنگ می‌شدم تا آنها را اقناع کنم. آن هم در روزگاری که بارها از آن‌ها عکاسی انجام می‌گیرد و برخی همکاری نمی‌کنند ولی من مجبور بودم این شرایط را تغییر دهم. بطور مثال برای گرفتن پرتره‌ای چهار سال زمان گذاشتم.

وی در پایان سخنانش گفت: امروز کتاب صد‌پرتره رونمایی می‌شود که مدت ده سال به طول انجامیده است. نام صد‌پرتره را انتخاب کردم زیرا هر نامی انتخاب می‌کردم کار محدود می‌شد ولی با این نام می‌توان این کار را ادامه داد. از کسانیکه مرا در این کار کمک کردند تشکر می‌کنم.

در پایان مراسم با حضور قطب‌الدین صادقی، محمدعلی سلطانی، عندلیبی صدیق تعریف، رها کرمانشاهی، اسعد اردلان، سمیعی‌فر و سیدمحمود دعایی از کتاب «صد پرتره کُرد» رونمایی شد.